Przepisy prawa nie pozwalają na funkcjonowanie salonów gier na automatach bliżej niż 100 metrów od tzw. „obiektów wrażliwych”. Czy ograniczenie to dotyczy również instytucji kultury, w tym domów, ośrodków i centrów kultury?
Na to pytanie daje odpowiedź niedawne orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, który badał skargę prywatnej spółki na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, który odmówił zatwierdzenia lokalizacji salonu gier na automatach w punkcie znajdującym się mniej niż 100 metrów od domu kultury.
W uzasadnieniu decyzji dyrektor izby zgodnie z przepisami ustawy z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych lokalizację salonu gier na automatach musi zatwierdzić dyrektor izby administracji skarbowej właściwej dla lokalizacji salonu. Zgodnie z Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 30 marca 2017 r. w sprawie zasad usytuowania na terenie gmin, salonów gier na automatach, salon gier na automatach może być usytuowany w odległości nie mniejszej niż 100 metrów od znajdujących się w granicach administracyjnych danej gminy lub gminy sąsiedniej: szkół, przedszkoli, placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania oraz innych placówek edukacyjnych, miejsc kultu religijnego, innych ośrodków gier.
Dyrektor ustalił, że 71 metrów od proponowanej lokalizacji salonu gier znajduje się dom kultury. Ze statutu domu kultury wynika natomiast, że do jego zakresu działania należy w szczególności edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę. W domu kultury prowadzone są zajęcia edukacyjne, m.in. taneczne, muzyczne, teatralne dla dzieci i młodzieży. W budynku znajdują się wyspecjalizowane sale, w tym: muzyczna, baletowa, teatralna, zajęć rekreacyjnych, oświatowa i pracownia plastyczna, w których można prowadzić pozaszkolną działalność i inicjatywy dydaktyczno-kulturalne dla dzieci i młodzieży (zajęcia taneczne, muzyczne, warsztaty, przedstawienia, zabawy, wystawy). Ponadto w korespondencji ze izbą skarbową instytucja potwierdziła, że prowadzi działalność edukacyjną i wychowawczą.
W ocenie dyrektora, wskazanie w rozporządzeniu obiektów chronionych i minimalnej odległości od tych obiektów, w jakiej mogą być sytuowane salony gier na automatach, zmierza do realizacji celu ustawy, tj. ograniczenia dostępności salonów gier dla osób małoletnich, co ma je chronić przed negatywnymi skutkami hazardu, w tym gier na automatach. Tym samym nie można uznać, że dom kultury nie stanowi „obiektu wrażliwego”, od którego należy zachować przepisową odległość.
Jak zaznaczył, jednym z głównych celów nowelizacji tej ustawy była ochrona małoletnich przed negatywnymi skutkami hazardu, czemu ma służyć m.in. rozszerzona kontrola nad miejscami lokalizowania salonów do gier na automatach. Zauważył też, że ogólna i powszechna dostępność automatów do gier o niskich wygranych, m.in. w lokalach gastronomicznych, handlowych, usługowych, oraz liczne patologie i nieprawidłowości związane z użytkowaniem tego typu produktów, powodowała zdecydowanie większe ryzyko uzależnienia i niepożądane skutki społeczne.
Spółka, która planowała otwarcie salonu gier, zaskarżyła decyzję od sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie nie podzielił stanowiska Dyrektora Izby Administracji Skarbowej i wyrokiem z 1 lutego 2022 r. uchylił jego decyzję (orzeczenie prawomocne). Jak stwierdził, wymienione w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zasad usytuowania na terenie gmin, salonów gier na automatach placówki są placówkami systemu oświaty. Dom kultury jest natomiast jedną z form organizacyjnych działalności kulturalnej – zgodnie z Ustawą z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. W ocenie sądu treść przepisów nie daje podstaw do rozszerzenia katalogu placówek „wrażliwych” o dom kultury.
Jak zaznaczył sąd, niewątpliwie działalność kulturalna może być zbieżna z celami sytemu oświaty, np. w zakresie kształtowania u uczniów postaw prospołecznych, upowszechniania wśród dzieci i młodzieży wiedzy i umiejętności niezbędnych do aktywnego uczestnictwa w kulturze i i sztuce narodowej i światowej czy też kształtowania aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego. To jednak nie oznacza, że dom kultury, który organizuje dla dzieci i młodzieży takie zajęcia powinien być uznany za placówkę oświatową.