Czy gminny ośrodek kultury może być członkiem spółdzielni energetycznej, której celem jest wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii na rzecz swoich członków? Czy potrzebna w związku z tym jest zgoda organizatora lub zmiana statutu? Zobaczcie, jak radni sknocili statut instytucji kultury!
Rada Gminy Pawłowice w województwie śląskim w styczniu 2023 r. podjęła uchwałę w sprawie zmiany statutu Gminnego Ośrodka Kultury w Pawłowicach. Zmiana dotyczyła między innymi wprowadzenia do statutu zapisu umożliwiającego członkostwo GOK-u w Pawłowickiej Spółdzielni Energetycznej. Zgodnie z uchwałą rady gminy w statucie znalazł się zapis mówiący o tym, że GOK może być członkiem tej spółdzielni.
Uchwała została jednak unieważniona przez Wojewodę Śląskiego. W rozstrzygnięciu nadzorczym z 24 lutego 2023 r. wojewoda uzasadnił swoją decyzję tym, że zaproponowany zapis dotyczył jedynie działań przyszłych i niepewnych. Rada, poprzez posłużenie się sformułowaniem “może być członkiem Pawłowickiej Spółdzielni Energetycznej” nie przesądziła bowiem czy GOK będzie członkiem skazanej spółdzielni oraz czy będzie prowadził działalność wynikającą z członkostwa. Według organu nadzoru zapis ten nie wypełniał prawidłowo delegacji art. 13 ust. 2 pkt 6 Ustawy o organizowaniu prowadzeniu działalności kulturalnej, który umożliwia określenie w statucie działalności dodatkowej innej niż kulturalna. Posłużenie się przez radę pojęciem “może” sugeruje, że uchwałodawca miał na myśli sytuację abstrakcyjne, mające miejsce nie teraz obecnie, ale dopiero w przyszłości.
To jednak nie wszystko. Wojewoda uznał, że możliwość członkostwa gminnego ośrodka kultury w spółdzielni energetycznej, wynika już wprost z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Zgodnie z przepisami Ustawy o odnawialnych źródłach energii, a także Prawa spółdzielczego członkami spółdzielni mogą być osoby prawne, o ile ich statut nie stanowi inaczej. A zatem sama możliwość członkostwa gminnego ośrodka kultury, posiadającego osobowość prawną, w spółdzielni energetycznej wynika wprost z przepisów ustawowych. Jednocześnie statut instytucji kultury, stanowiący akt prawa miejscowego, nie może powtarzać regulacji wynikających z prawa powszechnie obowiązującego.
Ponadto wojewoda uznał, że zaproponowany przez radę zapis sprowadza się de facto do wyrażenia zgody na członkostwo GOK w spółdzielni. Tymczasem żaden przepis prawa powszechnie obowiązującego nie uzależnia członkostwa instytucji kultury w spółdzielni energetycznej od zgody organizatora. Ja stwierdził Wojewoda decyzję w zakresie członkostwa w takiej spółdzielni podejmuje samodzielnie dyrektor ośrodka kultury, jako organ zarządzający instytucją i reprezentujący ją na zewnątrz.