Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni czeka już tylko na podpis Prezydenta. Wejście w życie zakazu jest więc de facto przesądzone. Czy na zakazie mogą zyskać instytucje kultury?
Dla wielu ludzi, nie tylko mieszkańców dużych miast, spędzanie niedzieli w centrum handlowym jest stałą praktyką czy wręcz sobotnio-niedzielnym rytuałem. Biznes nauczył się już wiele lat temu imitować przestrzeń publiczną. Służy temu m. in. budowanie alejek z latarniami i ławkami, fontann, tworzenie stref relaksu z miękkimi fotelami czy hamakami a przede wszystkim nazywanie obiektów handlowych galeriami. Do tego dochodzi organizacja wydarzeń (eventów) z udziałem celebrytów, ale również jarmarków produktów regionalnych. Wszystko po to, aby klient jak spędził w centrum handlowym jak najwięcej czasu i zostawił jak najwięcej pieniędzy, mając przy tym złudne wrażenie, że odwiedził miejsce publiczne a przy okazji wziął jeszcze udział w wydarzeniu kulturalnym.
Dla wielu ludzi weekendowe odwiedziny w centrum handlowym “z zaliczeniem” strefy zabaw dla dzieci, wystawy klocków oraz obiadem w sieciowym fast-foodzie są formą spędzania czasu, a nie tylko “wyjściem po zakupy”. Niedziele bez handlu oznaczają, że część z tych ludzi, może szukać alternatywy dla tego rodzaju tego rodzaju rozrywki tego rodzaju sposobu na spędzania wolnego czasu. W ten sposób otwiera się nisza dla działalności instytucji kultury. Zwłaszcza, że celem odwiedzin centrów handlowych nie są tylko zakupy, ale bardzo często wypełnienie weekendowej nudy. Wyobrażam sobie baner na budynku centrum kultury z hasłem “Nasza galeria jest otwarta w niedzielę!” Albo kampanię społeczną Narodowego Centrum Kultury pod hasłem “Moja rodzina niedzielę spędza w galerii… sztuki”.
Warto zwrócić uwagę, że z zakaz handlu nie obejmuje m. in. placówek handlowych w obiektach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku a także placówek handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych. To oznacza, że instytucje kultury mogą przyciągać nie tylko wydarzeniami kulturalnymi, ale również np. jarmarkami produktów regionalnych.
Każda ingerencja państwa w gospodarkę powoduje, że ktoś traci a ktoś inny zyskuje nowe szanse i możliwości. Zakaz handlu w niedzielę może pomóc instytucjom kultury odzyskać część obszarów, które zostały zagarnięte przez wielki biznes i wykorzystane wyłącznie w komercyjnych celach. Za jakiś czas może się okazać, że zamknięcie pseudopublicznych przestrzeni handlowych w niedzielę przełoży się na wzrost popularności domów, ośrodków, centrów czy wreszcie galerii sztuki.
Jednak, żeby tak się stało instytucje kultury muszą skupić się na działalności w dzień, który będzie wolny od pracy dla pracowników hipermarketów, ale niestety będzie oznaczać jeszcze więcej pracy w niedzielę i święta dla pracowników instytucji kultury.
Niedziele objęte zakazem handlu w 2018 r.
- 11 marca
- 18 marca
- 1 kwietnia (Wielkanoc)
- 8 kwietnia
- 15 kwietnia
- 22 kwietnia
- 13 maja
- 20 maja (Zielone Świątki)
- 10 czerwca
- 17 czerwca
- 8 lipca
- 15 lipca
- 22 lipca
- 12 sierpnia
- 19 sierpnia
- 9 września
- 16 września
- 23 września
- 14 października
- 21 października
- 11 listopada (Święto Niepodległości)
- 18 listopada
- 9 grudnia
Kto może handlować w niedzielę objętą zakazem?
Zgodnie z Art. 6. ust. Ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni zakaz nie obowiązuje:
- na stacjach paliw płynnych;
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami;
- w aptekach i punktach aptecznych;
- w zakładach leczniczych dla zwierząt;
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami;
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych;
- w placówkach pocztowych
- w placówkach handlowych w obiektach infrastruktury krytycznej
- w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich;
- w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku;
- w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportoworekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych;
- w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych;
- w placówkach handlowych na dworcach oraz w portach i przystaniach – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych;
- w centrach pierwszej sprzedaży ryb, w przypadku sprzedaży ryb z burty, w gospodarstwach rybackich, placówkach handlowych zajmujących się odbiorem produktów rybołówstwa i akwakultury oraz handlem takimi produktami;
- w placówkach handlowych w portach lotniczych;
- w strefach wolnocłowych;
- w środkach transportu, na statkach, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych;
- na terenie jednostek penitencjarnych;
- w placówkach handlowych na terenie jednostek wojskowych;
- w sklepach internetowych i na platformach internetowych;
- w przypadku handlu towarami z automatów;
- w przypadku rolniczego handlu detalicznego;
- w hurtowniach farmaceutycznych;
- w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września każdego roku kalendarzowego – w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn;
- w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach;
- w zakładach pogrzebowych;
- w placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek;
- w piekarniach, cukierniach i lodziarniach, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi;
- w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna;
- na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolnospożywczymi;
- w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych, o których mowa w pkt 30, w zakresie czynności związanych z handlem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania tych czynności;
- w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego.