W 2014 r. w Polsce funkcjonowało 4019 domów i ośrodków kultury, klubów i świetlic. To o 120 więcej niż w roku 2013 – tak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. GUS właśnie opublikował raport nt. kultury w Polsce w 2014 r.
Najliczniejszą część stanowiły ośrodki kultury (41,1% wszystkich placówek) a najmniej liczną – kluby (7,8%). Większa część placówek (63,0%) zlokalizowana była na wsi, przy czym charakter placówek wiejskich posiadały przede wszystkim świetlice (92,8% ogółu tych instytucji) oraz ośrodki kultury (57,5%). Natomiast domeną miast były kluby i domy kultury – odpowiednio 77,8% i 60,6% tych instytucji funkcjonowało w mieście.
Najwięcej placówek działało na terenie województwa małopolskiego (425), śląskiego (369) oraz podkarpackiego (360), przy czym województwa podkarpackie i małopolskie wyróżniały się na tle kraju pod względem liczby działających na ich terenie domów kultury (po 13% wszystkich tego rodzaju instytucji w kraju), a śląskie i małopolskie – klubów (co trzecia taka placówka działała w tych województwach). Na uwagę zasługuje również województwo zachodniopomorskie, na którego obszarze działała 1/6 wszystkich świetlic.
W 2014 r. w Polsce na 1 placówkę przypadało średnio 9,6 tys. ludności. Pod tym względem najlepsza sytuacja była w województwie opolskim, w którym na 1 placówkę przypadało przeszło dwukrotnie mniej mieszkańców niż średnio w całym kraju (4,5 tys.) oraz zachodniopomorskim (4,9 tys.) i podkarpackim (5,9 tys.). Natomiast w województwie mazowieckim wskaźnik ten był najwyższy (na 1 placówkę przypadało aż 19,1 tys. ludności).
W ujęciu powiatowym najmniej korzystna była sytuacja w wielu większych miastach oraz w powiatach: kozienickim, krośnieńskim (woj. lubuskie), rypińskim, sierpeckim i stargardzkim, gdzie na 1 dom, ośrodek kultury, klub lub świetlicę przypadało średnio ponad 40 tys. mieszkańców. Zdecydowana większość domów i ośrodków kultury, klubów i świetlic (93,4%) należała w 2014 r. do sektora publicznego, w ramach którego organizatorem instytucji był niemal w całości samorząd terytorialny.
Dominującą rolę pełnił samorząd gminny, który organizował działalność 90,4% ogółu publicznych placówek. Tylko dla 0,1% publicznych placówek organizatorem były niesamorządowe jednostki sektora publicznego. Do sektora prywatnego należała co 15 placówka, prowadzona najczęściej przez jednostki spółdzielcze. Należy jednak zwrócić uwagę, że prywatne podmioty organizowały działalność ponad połowy wszystkich klubów.
W 2014 r. prawie 3/5 wszystkich instytucji użytkowała odrębny budynek, wybudowany w większości w latach 1945–1989. Z lokalu współużytkowanego z innymi instytucjami najczęściej korzystały kluby (65,7%) oraz świetlice (50,4%). Przeciętnie na 1 instytucję przypadało 737 m2 powierzchni całkowitej lokalu17. W 2014 r. zmodernizowano 445 z 2295 budynków (tj. 19,4%) użytkowanych samodzielnie przez instytucje kultury. Dla osób niepełnosprawnych przystosowanych było 54% wszystkich obiektów, przy czym przystosowanie to w głównej mierze dotyczyło wejścia do budynku (97,4% ogółu przystosowanych obiektów), bowiem udogodnienia wewnątrz budynku posiadało ponad 3/5 tych obiektów (59,8%). W 2014 r. ponad połowa ogółu działających instytucji posiadała salę widowiskową (51,4%), wyposażoną przeciętnie w 175 standardowych miejsc na widowni. 70,2% sal widowiskowych było wyposażonych w infrastrukturę koncertową i teatralną, 45,9% – w infrastrukturę konferencyjną. W aparaturę cyfrową do projekcji filmów wyposażonych było 16,8% sal widowiskowych, a analogową 12,8%. Sale widowiskowe posiadały przede wszystkim domy i ośrodki kultury.
Pełny raport dostępny jest na stronie GUS. Do zawartych w nim danych będziemy wracać.