Sąd administracyjny uchylił w całości uchwałę w sprawie nadania imienia muzeum i statutu muzeum. Organizator bronił się w sądzie mówiąc, że tworząc statut uzgodnił go z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz korzystał z ministerialnego wzoru.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził nieważność w całości uchwały Rady Miejskiej w Przedborzu z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie nadania imienia w sprawie nadania imienia Tadeusza Michalskiego Muzeum Ludowemu w Przedborzu oraz w sprawie nadania Statutu Muzeum Ludowemu w Przedborzu. Wyrok zapadł 15 kwietnia 2025 r. Sąd uznał, że zaskarżona uchwała zawiera istotne naruszenia prawa, w tym brak wskazania konkretnego trybu wyboru dyrektora muzeum oraz nieuprawnione powtórzenie i modyfikację przepisów ustawowych. Orzeczenie jest nieprawomocne.
Skargę na uchwałę Rady Miejskiej w Przedborzu wniósł Wojewoda Łódzki, zarzucając istotne naruszenie art. 6 ust. 2 pkt 4 Ustawy o muzeach w związku z art. 13 ust. 2 pkt 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej poprzez brak wskazania w statucie konkretnego trybu wyboru dyrektora muzeum.
W uzasadnieniu skargi Wojewoda podkreślił, że ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej przewiduje kilka różnych trybów powołania dyrektora instytucji kultury (powołanie przez organizatora po zasięgnięciu opinii, wskazanie w wyniku wyłonienia zarządcy, wyłonienie w drodze konkursu). Zdaniem Wojewody, pozostawienie w tym zakresie dowolności organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego wypacza sens regulacji ustawowej.
W odpowiedzi na skargę burmistrz argumentował, że dopuszczalne jest uregulowanie kwestii wyboru organu zarządzającego poprzez odesłanie do odpowiednich przepisów ustawy, co miało miejsce w zaskarżonym statucie. Podkreślił również, że treść statutu była uzgodniona z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego (wymaga tego art. 6. 1 Ustawy i muzeach) i stanowi powielenie wzorów ministerialnych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, po rozpoznaniu sprawy, przyznał rację Wojewodzie. Sąd stwierdził, że art. 6 ust. 2 Ustawy o muzeach nakłada na organ stanowiący gminy obowiązek określenia w statucie organów zarządzających i doradczych oraz sposobu ich powoływania. Skoro Ustawa o muzeach nie reguluje trybu powołania dyrektora muzeum, zastosowanie mają przepisy ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, które przewidują kilka form powołania. W ocenie sądu, organ stanowiący gminy był zobowiązany do skonkretyzowania w statucie, który z tych trybów będzie stosowany w przypadku dyrektora muzeum. Ogólne odesłanie do „trybu i zasad określonych w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej” nie spełnia tego wymogu.
Ponadto, Sąd, nie będąc związany zarzutami skargi, stwierdził, że treść niektórych paragrafów statutu stanowi niedopuszczalne zmodyfikowane powtórzenie przepisów Ustawy o muzeach oraz Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że akty prawa miejscowego nie mogą zawierać powtórzeń, modyfikacji ani uzupełnień przepisów ustawowych.
Odnosząc się do argumentacji Rady Miejskiej o uzgodnieniu statutu z Ministerstwem, Sąd stwierdził, że samo uzgodnienie i korzystanie ze wzorów ministerialnych nie wyłącza obowiązku Sądu do kontroli legalności uchwały. Dodać należy, że wzory statutów publikowane przez Ministerstwo zawierały błędy i zapisy rażąco niezgodne z prawem, o czym pisałem w ub. roku m. in. w artykule “Prawniczych fejków” na stronie Ministerstwa ciąg dalszy.
WSA w Łodzi uznał, że brak prawidłowego uregulowania kwestii powołania dyrektora oraz nieuprawnione powtórzenie i modyfikacja przepisów ustawowych stanowią istotne naruszenie prawa, uzasadniające stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w całości.
Jednocześnie Sąd uznał za niezasadny zarzut skargi dotyczący naruszenia art. 13 ust. 2 pkt 3 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, gdyż przepis ten dotyczy muzeów w organizacji, a Muzeum Ludowe nie znajduje się w takiej fazie.
Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w całości i zasądził od Rady Miejskiej w Przedborzu na rzecz Wojewody Łódzkiego zwrot kosztów zastępstwa procesowego.