„Polski ład” w kulturze. Co obiecuje Zjednoczona Prawica?

Ustawa o uprawnieniach artystów zawodowych, rozwój sieci muzeów, fundusz wsparcia inicjatyw patriotycznych i dalsze wspieranie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL – to główne postulaty zawarte w dokumencie programowym Zjednoczonej Prawicy „Polski ład”. Dla domów, ośrodków i centrów kultury program nie wnosi praktycznie nic nowego.

„Polski ład” to liczący ok. 130 stron dokument programowy ogłoszony 16 maja przez rządzącą koalicję tj. Prawo i Sprawiedliwość, Porozumienie Jarosława Gowina i Solidarną Polskę. Obietnice dotyczące kultury znalazły się w rozdziale „Przyjazna szkoła i kultura na nowy wiek”. Propozycje dla kultury obejmują w dokumencie około jednej strony.

Najpoważniejszą propozycją „Nowego ładu” jest zaprezentowany de facto półtora tygodnia temu przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu projekt Ustawy o uprawnieniach artysty zawodowego. Ustawa ma zapewnić najniżej zarabiającym twórcom bezpieczeństwo socjalne w postaci łatwiejszego dostępu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Każdej osobie profesjonalnie wykonującej działalność artystyczną (żyjącej z działalności artystycznej), która potwierdzi, że ma udokumentowany dorobek artystyczny lub jest absolwentem studiów drugiego stopnia uczelni artystycznej, przysługiwać będą określone w ustawie uprawnienia, w tym możliwość uzyskania wsparcia w okresach braku lub znacznego obniżenia dochodów. Koszty funkcjonowania nowego systemu mają być pokrywane z tzw. opłaty reprograficznej i opłaty od czystych nośników m.in. komputerów, tabletów, pamięci elektronicznych oraz dysków twardych. Obecnie trwają konsultacje projektu.

Oprócz tego „Polski ład” zapowiada dalsze wsparcie projektu budowy sieci nowoczesnych muzeów, działania na rzecz odzyskiwania polskich dzieł sztuki, stworzenie „kanonu polskiej kultury literackiej” oraz tłumaczenie „najważniejszych książek społecznych i historycznych dotyczących Polski”. Autorzy „Polskiego ładu” zapowiadają też „organizację siedziby” dla  Polskiej Opery Królewskiej, dalsze wspieranie Rozwój Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL oraz stworzenie powiatowych odpowiedników „Centrów Nauki Kopernik”.

W programie znalazła się też zapowiedź powstania funduszu, z którego będą przydzielane granty na projekty kulturalne utrwalające dziedzictwo narodowe w nowoczesnej formule. Program ma być skierowany szczególnie do organizacji lokalnych (w tym do kół gospodyń wiejskich). Ten element programu został nazwany „Nowoczesny patriotyzm”. Warto przypomnieć, że obecnie funkcjonuje podobny program pod nazwą „Patriotyzm jutra”, którego operatorem jest Muzeum Historii Polski.

„Polski ład” przewiduje też rozszerzenie oferty  zniżkowe w instytucjach państwowych. Osoby do 26. roku życia miałyby za darmo zwiedzać strategicznych obiektów kultury (np. Wawel i inne rezydencje królewskie, Muzea Narodowe, w tym Muzeum Czartoryskich). Osobom między 26. a 30. rokiem życia miałaby przysługiwać zniżka w wys. 50 proc. Wstęp bezpłatny i zniżki miałyby przysługiwać również osobom z zagranicy.

---

Kultura w „Polskim ładzie” – cytaty z programu

Zniżki do trzydziestki

Zależy nam, aby kultura naprawdę była dostępna. Rozszerzymy ofertę zniżkową w instytucjach państwowych. Wprowadzenie zniżek do strategicznych obiektów kultury (np. Wawel i inne rezydencje królewskie, Muzea Narodowe, w tym Muzeum Czartoryskich), które będą dostępne za darmo dla osób do 26. roku życia (dla osób między 26. a 30. rokiem życia planujemy zniżkę 50 proc). Wstęp bezpłatny i zniżki powinny obowiązywać również osoby z zagranicy wpisujące się w ramy wiekowe programu.

Nowoczesny patriotyzm

Zaproponujemy powstanie funduszu, z którego będą przydzielane granty na projekty kulturalne utrwalające dziedzictwo narodowe w nowoczesnej formule. Program ten będzie skierowany szczególnie do organizacji lokalnych (w tym do kół gospodyń wiejskich).

Odzyskanie dzieł sztuki zrabowanych Polsce

Polska w czasie II wojny światowej utraciła przynajmniej 500 tys. dzieł sztuki. Liczba ta nie obejmuje jednak przedmiotów kultury materialnej, które po wojnie mogły nabyć status dzieł sztuki (przez upływ czasu) czy cennych zbiorów bibliotecznych i rękopisów. Dlatego wzmocnimy instytucje za to odpowiedzialne zatrudniając specjalistów, którzy będą zajmować się kwerendą, śledzeniem śladów, a także odzyskiwaniem dzieł sztuki za granicą.

Organizacja siedziby dla Polskiej Opery Królewskiej

Ten kameralny teatr operowy powołany w 2017 r. ma wystawiać zarówno repertuar dawny, barokowy, klasycystyczny, jak też sceniczne i półsceniczne spektakle widowiskowe. Obecnie Opera ma jedynie tymczasową siedzibę, a potrzebuje permanentnej. Dzięki nowej siedzibie widzowie mogą podziwiać klasyczny repertuar w nowoczesnej siedzibie, a artyści mieli zapewnione odpowiednie zaplecze i warunki do pracy.

Ustawa o uprawnieniach artystów zawodowych

Tylko niecałe 7 proc. artystów można zaliczyć do grupy osób zamożnych. Jednocześnie aż 54 proc. z nich pracuje w ramach umowy o dzieło, a 30 proc. bez żadnej umowy. Skutkiem tego około połowa artystów nie ma ubezpieczenia zdrowotnego, ani też nie odprowadza składek emerytalnych. Dlatego opracowaliśmy założenia ustawy o uprawnieniach artystów zawodowych dla najbiedniejszych artystów, które cywilizują warunki pracy artystycznej i zapewniają najniżej zarabiającym twórcom minimum bezpieczeństwa socjalnego w postaci dostępu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Projekt zakłada możliwość uzyskania przez artystę dopłaty do składki na ubezpieczenie społeczne.

A to Polska właśnie

Przetłumaczymy najważniejsze książki społeczne i historyczne dotyczące Polski na język angielski, francuski, hiszpański i hebrajski. Przekłady będziemy promować wśród czytelników w innych krajach i w ten sposób opowiadać światu o Polsce.

Ujednolicenie identyfikacji wizualnej instytucji państwa

W tej chwili każda instytucja funkcjonuje w obrębie różnych estetyk. Planujemy to zmienić i wprowadzić jednolitą identyfikację wizualną instytucji państwowych. Takie standardy obowiązują m.in. we Francji i w Niemczech. Kompleksowa strategia wizualno-promocyjna nie tylko wprowadzi porządek, ale też poprawi wizerunek urzędów w oczach Polaków.

Polski kanon

Przedstawimy inicjatywę, która w 100 lat od odzyskania niepodległości podsumuje rozwój polskiej kultury literackiej. W ten sposób powstanie literacki kanon dzieł, które krzepią, ale i prowadzą do zadawania ważnych pytań, a przede wszystkim dają obraz przemian polskości na przestrzeni lat.

Sieć nowoczesnych muzeów

Realizujemy wyjątkowy projekt budowy bardzo szerokiej sieci nowoczesnych muzeów – państwo polskie jest zaangażowane w ponad 100 projektów muzealnych w całym kraju. Wszystkie te instytucje pełnią tradycyjne funkcje – kształcenia, edukacji, tworzenia narodowej tożsamości. Jednocześnie nowe muzea budowane są według światowych standardów – jako instytucje nowoczesne, interaktywne, zachęcające do zadawania pytań o przeszłość i przyszłość, zmuszające do szukania odpowiedzi.

2023 rokiem nauki

Planujemy ogłoszenie roku 2023 rokiem nauki z uwagi na 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Kluczowym punktem przygotowań do obchodów byłaby budowa kilkudziesięciu małych „„Centrów Nauki Kopernik” w powiatach lub związkach powiatów.

Rozwój Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL

Zagwarantujemy finansowanie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL na kolejne lata. Troska o trwałość i rozwój instytucji upamiętniających Polaków walczących z komunistycznym systemem represji, to spełnienie naszego patriotycznego obowiązku.

Fot. – pis.org.pl