Książka “Samorządowa instytucja kultury. Instrukcja obsługi” to “must read” dyrektora i dyrektorki centrum kultury, biblioteki, galerii czy instytucji artystycznej.
Kierowanie instytucją kultury w Polsce wymaga umiejętności poruszania się w gąszczu przepisów, po bezdrożach luk prawnych i manowcach interpretacji. Przepisy regulujące działalność instytucji kultury są źródłem licznych sporów interpretacyjnych, zwłaszcza pomiędzy organizatorami a dyrektorami. Rozbieżne stanowiska dotyczą w szczególności uprawnień organizatora wobec instytucji i jej dyrektora.
Wszystko to powoduje, że praca dyrektora instytucji kultury nadal przypomina pływanie w tzw. mętnej wodzie, a wchodzenie w spór z organizatorem to niemal proszenie się o kłopoty i “chodzenie po kruchym lodzie”.Kolejna, już piąta wersja poradnika „Samorządowa instytucja kultury. Instrukcji obsługi” pomoże Ci w nawigowaniu w tym trudnym terenie, a przede wszystkim wyposaży w argumenty w dyskusjach z urzędnikami samorządowymi i pomoże ograniczać liczbę kryzysów w relacjach z organizatorami.
Analogicznie jak poprzednie wydania, publikacja dokonuje przeglądu kluczowych orzeczeń z ostatnich lat i odpowiada na bardzo konkretne i bardzo praktyczne pytania dotyczące prowadzenia działalności kulturalnej w formie instytucji kultury. Omawia rzeczywiste przypadki i z tego powodu niemal każdy fragment książki odwołuje się do aktu prawnego, orzeczenia sądu, rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody lub innego wiarygodnego źródła.
Pierwsze, skromne wydanie książki ukazało się w 2017 r. Drugie, znacznie poszerzone oraz zaktualizowane w związku z nowelizacją Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, trafiło do czytelników na początku 2020 r. Kolejne duże aktualizacje zostały dokonane w 2021 i 2022 r.
Tegoroczna edycja jest najobszerniejsza spośród dotychczasowych. Została wzbogacona o tematy, których zabrakło w poprzednich wydaniach, a także poprawiona i zaktualizowana o najnowsze orzeczenia i rozstrzygnięcia.
Mam nadzieję, że kolejne wydanie “Instrukcji” będzie wartościowym narzędziem wspierającym dyrektorów instytucji kultury w codziennej pracy, zwłaszcza tych, którzy objęli stanowiska w ostatnich kilku latach. Przede wszystkim jednak liczę na to, że przyczyni się do budowania bardziej transparentnych i zgodnych z prawem relacji pomiędzy instytucjami a organizatorami instytucji kultury w Polsce.
Publikacja powstała bez udziału środków publicznych. Została napisana i zredagowana bez wsparcia sztucznej inteligencji.
Książkę można kupić zarówno w formie drukowanej jak i e-booka (w formatach EPUB, MOBI, FB2).
„Samorządowa instytucja kultury. Instrukcja obsługi” – Kliknij aby kupić książkę!
- Uwaga! Ważna informacja. Kupując książkę „Samorządowa instytucja kultury. Instrukcja obsługi” ze strony Ridero.eu można otrzymać fakturę na instytucję. Żeby otrzymać fakturę należy w formularzu zamówienia wpisać prośbę o jej wystawienie oraz dane w polu „Uwagi do zamówienia” lub wysłać na adres: support@ridero.pl.
Książkę można również nie korzystając z formularza dostępnego na stronie wydawcy i zapłacić zwykłym przelewem. Żeby to zrobić należy wysłać zamówienie e-mailem na adres: support@ridero.pl (podając dane do faktury).
O autorze: Menedżer i animator kultury. Dyrektor Ośrodka Postaw Twórczych Zamek we Wrocławiu. Członek Wrocławskiej Rady Kultury. Studiował socjologię i zarządzanie. Ukończył studia doktoranckie z ekonomii na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Absolwent Szkoły Trenerskiej Stowarzyszenia Trenerów Organizacji Pozarządowych, Szkoły Tutoringu Fundacji Szkoła Liderów oraz Programu Liderzy Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Redaguje serwis internetowy MenedżerKultury.pl
„Samorządowa instytucja kultury. Instrukcja obsługi”
Objętość: 226 str.
ISBN: 978-83-8414-134-2
Spis treści
Instrukcja obsługi. Edycja 2025
Tworzenie instytucji kultury
- Kto może utworzyć instytucję kultury?
- Jakim dokumentem należy utworzyć instytucję kultury?
- Rejestr instytucji kultury
- Jakie są obowiązki organizatora wobec tworzonej instytucji kultury?
Statut instytucji kultury
- Nadawanie statutu instytucji kultury
- Co musi zawierać statut instytucji kultury?
- Wskazanie siedziby instytucji kultury
- Wskazanie ustaw i rozporządzeń, na podstawie których działa instytucja kultury
- Określenie zakresu działalności instytucji kultury
- Określenie organów zarządzających oraz sposobu ich powoływania
- Określenie sposobu odwołania dyrektora
- Określenie organów doradczych instytucji kultury i sposobu ich powołania
- Kto powinien powoływać organy doradcze instytucji kultury?
- Czy rada programowa może mieć uprawnienie opiniodawcze?
- Określenie źródeł finansowania
- Postanowienia dotyczące prowadzenia działalności innej niż kulturalna
- Określenie zakresu obowiązków dyrektora
- Określenie zakresu odpowiedzialności dyrektora
- Określenie obowiązków sprawozdawczych dyrektora
- Upoważnienie dyrektora do zaciągania zobowiązań
- Regulacje dotyczące prowadzenia spraw finansowych
- Udzielanie pełnomocnictw przez dyrektora
- Określenie kwalifikacji dyrektora i pracowników
- Określenie treści pieczęci instytucji kultury
- Regulacje dotyczące zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
- Regulacje dotyczące przetwarzania danych osobowych
- Kiedy wchodzi w życie uchwała w sprawie nadania statutu?
- Czy organizator może narzucić instytucji w statucie organizację konkretnych wydarzeń?
- Czy ośrodek kultury lub biblioteka mogą działać w formie zakładu budżetowego?
- Czy instytucja kultury może prowadzić działalność sportową?
- Czy instytucja kultury może prowadzić działalność wychowawczą?
- Czy instytucja kultury może prowadzić placówkę wsparcia dziennego?
- Czy instytucja kultury może być członkiem spółdzielni energetycznej?
- Czy instytucja kultury jest obiektem “wrażliwym”?
Organizacja wewnętrzna
- Kto decyduje o strukturze organizacyjnej instytucji kultury?
- Czy statut powinien zawierać schemat organizacyjny instytucji?
- Czy statut może określać filie instytucji kultury?
- Czy statut może określać jednostki wewnętrzne instytucji?
- Kto ustala liczbę zastępców dyrektora?
- Kto powinien powoływać zastępcę dyrektora?
- Kto wskazuje osobę zastępującą dyrektora podczas jego nieobecności?
- Kto powinien ustalać regulamin świetlic, którymi zarządza instytucja kultury?
- Kto decyduje o przystąpieniu instytucji kultury do wspólnej obsługi?
Powołanie dyrektora instytucji kultury
- Kto powołuje dyrektora instytucji kultury?
- Jak zorganizować konkurs na dyrektora?
- W jakim terminie należy ogłosić konkurs?
- Co musi zawierać ogłoszenie o konkursie?
- Co musi zawierać uchwała lub zarządzenie w sprawie ogłoszenia konkursu?
- Czy organizator może oczekiwać od kandydatów doświadczenia na stanowiskach kierowniczych?
- Czy staż pracy kandydatów na dyrektora musi być dokumentowany świadectwami pracy?
- Gdzie należy opublikować ogłoszenie o konkursie?
- Kto udostępnia informacje i dokumenty kandydatom?
- Komisja konkursowa
- Kto nie może być członkiem komisji konkursowej?
- Jakie są zadania komisji konkursowej?
- Jaki jest tryb pracy komisji konkursowej?
- W jaki sposób komisja dokonuje wyboru?
- Czy organizator ma prawo „anulować” konkurs na dyrektora?
- Kto ponosi koszty organizacji konkursu?
- Jak zorganizować konkurs w instytucjach spoza wykazu ministra?
- Powołanie dyrektora bez konkursu
- Czy komisja rady gminy może opiniować kandydata na dyrektora?
- Zawarcie umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz program jej działania
- Czy nazwiska kandydatów na dyrektora są jawne?
- Czy koncepcje programowe kandydatów na dyrektora są jawne?
- Czy program działalności instytucji kultury jest jawny?
- Czy instytucją kultury może kierować p.o. dyrektora?
- Czy p.o. dyrektora ma obowiązek realizować program działalności poprzednika?
- Czy instytucją kultury może zarządzać kierownik?
- Czy instytucją kultury może kierować dyrektor powołany na czas nieokreślony?
- Czy wojewoda może unieważnić powołanie dyrektora?
- Czy instytucją kultury musi zarządzać dyrektor?
Odwołanie dyrektora
- Z jakich powodów można odwołać dyrektora?
- Czy zarządzenie o odwołaniu musi zawierać uzasadnienie?
- Naruszenie prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem
- Odstąpienie od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe
- działalności instytucji kultury oraz program jej działania
- Choroba trwale uniemożliwiająca wykonywanie obowiązków
- Utrata zaufania
- Nielojalność wobec organizatora
- „Wygaśnięcie” powołania na czas nieokreślony
- Dostosowanie formy zatrudnienia do przepisów ustawy
- Zmiana statutu instytucji
- Konkludentne powołanie czy umowa o pracę?
- Czy zasięganie opinii związków zawodowych i stowarzyszeń jest konieczne?
- A jeśli dyrektor nie należy do żadnej organizacji?
- A jeśli w gminie nie działają żadne stowarzyszenia?
- Czy organizator ma prawo zasięgać opinii tylko wybranych przez siebie stowarzyszeń?
- Czy organizator ma prawo domagać się od dyrektora wskazania stowarzyszeń „związanych” z instytucją?
- Czy można odstąpić od zasięgania opinii, jeśli dyrektor został powołany w wyniku konkursu?
- Czy należy zasięgać opinii fundacji współpracujących z instytucją kultury?
- Czy zarządzenie w sprawie odwołania dyrektora można zaskarżyć do sądu administracyjnego?
- Czy wojewoda może unieważnić odwołanie dyrektora?
- Czy dyrektor po odwołaniu może powrócić na poprzednie stanowisko?
Relacje między organizatorem a instytucją kultury
- Czy organizator ma prawo do nadzorowania instytucji kultury?
- Czy organizator ma prawo do przeprowadzania kontroli w instytucji kultury?
- Czy wójt jest pracodawcą dyrektora instytucji kultury?
- Czy wójt jest zwierzchnikiem służbowym dyrektora instytucji kultury?
- Kto powinien prowadzić i przechowywać akta osobowe dyrektora instytucji kultury?
- Kto powinien udzielać urlopu dyrektorowi instytucji kultury?
- Oświadczenie majątkowe dyrektora instytucji kultury
- Czy dyrektor instytucji kultury może kandydować w wyborach samorządowych?
Gospodarka finansowa instytucji kultury
- Plan finansowy instytucji kultury
- Czy organizator ma prawo opiniować plan finansowy instytucji kultury?
- Czy dyrektor musi przekazywać organizatorowi plan finansowy instytucji kultury?
- Czy dyrektor instytucji kultury może zaskarżyć uchwałę budżetową rady gminy?
- Czy organizator może udzielić dotacji na pokrycie straty bilansowej instytucji kultury?
- Czy skarbnik gminy może być głównym księgowym w instytucji kultury?
Przekształcenia instytucji kultury
- Jak połączyć instytucje kultury?
- Jak połączyć instytucje kultury, z których co najmniej jedna jest biblioteką?
- Jak połączyć instytucje kultury, z których co najmniej jedna jest muzeum?
- Czy można połączyć ośrodek kultury i bibliotekę publiczną z ośrodkiem sportu?
- Kto będzie kierował instytucją powstałą w wyniku połączenia?
- Jak podzielić instytucję kultury?
- Jak zlikwidować instytucję kultury?
- Czy możliwe jest połączenie instytucji kultury poprzez likwidację?
- Czy można zlikwidować instytucję kultury i przekazać jej zadania komórce organizacyjnej urzędu gminy?
- Czy organizator może swobodnie dysponować obiektem instytucji kultury?