W Polsce działa kilkaset Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Część z nich prowadzą ośrodki kultury i biblioteki. W ich działalności dominują imprezy kulturalne i rozrywkowe oraz różnorodne warsztaty i wykłady.
Uniwersytety Trzeciego Wieku zbadał w listopadzie ub. roku Główny Urząd Statystyczny. W badaniu wzięły udział 464 podmioty prowadzone przez stowarzyszenia i fundacje (57,3%), szkoły wyższe (23,5%), ośrodki kultury i biblioteki (16,4%), instytucje pomocy społecznej lub inne jednostki powoływane przez urząd miasta/gminy (2,4%) i inne podmioty (0,4%).
W badaniu UTW poddano analizie 4 formy działalności, tj.: seminaria i wykłady, regularne zajęcia, imprezy kulturalne oraz działalność społeczną. Jak wynika z badań najczęściej spotykaną formą okazały się imprezy kulturalne organizowane przez 98,7% UTW. Angażowanie seniorów w aktywność społeczną i umożliwianie nawiązywania kontaktów towarzyskich wiązało się przede wszystkim z organizacją imprez okolicznościowych, takich jak Wigilia, Nowy Rok, czy andrzejki (88,1%). Równie popularne było organizowanie przez UTW wycieczek i wyjazdów turystycznych (87,3% UTW). Niewiele mniej popularne były zorganizowane wspólne wyjścia do kina, czy teatru (79,7%). Ponad połowa uczestniczących w badaniu Uniwersytetów angażowała się w organizację imprez plenerowych (66,2%), zabawy taneczne i dyskoteki (54,1%) oraz występy sekcji tanecznych lub teatralnych – 51,9%.
W ofercie prawie wszystkich UTW – 455 badanych (tj. 98,1%) znalazły się także zajęcia regularne edukacyjne prowadzone w formie lektoratów, kół zainteresowań, warsztatów czy treningów. Cechą tych zajęć jest regularność lub cykliczność obejmująca przynajmniej trzy spotkania i wymóg aktywnego uczestnictwa słuchaczy. Najczęściej zajęciami tego typu były lektoraty z języka angielskiego (83,3% UTW organizujących zajęcia regularne) oraz zajęcia sportowe, a wśród nich gimnastyka – 80,4%, Nordic Walking – 63,7% oraz pływanie – 51,0% UTW. Atrakcyjnymi zajęciami dla seniorów były także zajęcia komputerowe. Zajęcia z zakresu korzystania
z nowoczesnych technologii informacyjnych realizowało ponad 72,5% UTW prowadzących regularne zajęcia.
Ponad 97% UTW w Polsce organizowało wykłady i seminaria. Najwięcej, tj. 90,7% wykładów/seminariów organizowanych w UTW dotyczyło tematyki medycznej i zdrowotnej, 70,1% podejmowało zagadnienia z zakresu turystyki/geografii, a 62,2% – tematyki psychologicznej. Zdecydowanie najmniej wykładów poświęcono naukom ścisłym – matematyce, fizyce, chemii (70 wykładów) oraz technice (42 wykłady).
Jak wynika z badania UTW-1 najsłabiej funkcjonującą formą działalności w ramach UTW była szeroko pojęta działalność społeczna. Mniej niż połowa UTW była zaangażowana w pomoc na rzecz osób potrzebujących. Zajmowały się tym głównie jednostki działające w ramach stowarzyszeń i fundacji, stanowiąc 62,4% Uniwersytetów zaangażowanych w taką działalność. W tę formę działalności włączonych było zaledwie 3,5% ogółu słuchaczy UTW w Polsce, a działania skupiały się najczęściej wokół pomocy dla słuchaczy danego UTW (59,6% działań) oraz osób starszych (44,6%).
Wśród członków UTW dominują kobiety w wieku 60-70 lat z wykształceniem średnim lub wyższym.
Wyniki badania Uniwersytetów Trzeciego Wieku dostępne są na stronie Głównego Urzędu Statystycznego.
Uniwersytety Trzeciego Wieku – wstępne wyniki badania za rok 2014/2015