Wojewoda interweniuje w sprawie wadliwego statutu Miejskiego Centrum Kultury w Gorzowie Wielkopolskim. Prawnicy Wydziału Nadzoru i Kontroli Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego znaleźli aż cztery zapisy statutu naruszające w sposób rażący przepisy Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
Interwencję w sprawie wadliwego statutu Miejskiego Centrum Kultury w Gorzowie Wielkopolskim podjął Wojewoda Lubuski. Przypomnieć należy, że w połowie maja Wojewoda Lubuski wydał Rozstrzygnięcie Nadzorcze stwierdzające nieważność aktu odwołania dyrektorki Miejskiego Centrum Kultury w Gorzowie Wielkopolskim Hanny Dębskiej. Teraz okazało się, że to nie jedyna interwencja organu nadzoru w stosunku do samorządu Gorzowa, którego organem wykonawczym jest prezydent Jacek Wójcicki, znany z tego, że nie zna przepisów regulujących działalność instytucji kultury oraz uzurpuje sobie prawo „bezpośredniego nadzoru” nad instytucjami kultury.
Jak ujawnia aktywistka Alina Czyżewska już 1 kwietnia 2025 r. Wojewoda Lubuski skierował do Roberta Surowca Przewodniczącego Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego Wystąpienie, w którym Zobowiązał radę miejską do dostosowania Statutu Miejskiego Centrum Kultury w Gorzowie Wielkopolskim do obowiązujących przepisów.
W piśmie Wojewoda poinformował przewodniczącego o tym, że zidentyfikował istotne naruszenia prawa w statucie. W piśmie podpisanym przez Pawła Witta, dyrektora Wydziału Nadzoru i Kontroli wskazał następujące naruszenia prawa:
Brak podstawy prawnej dla nadzoru Prezydenta Miasta
W § 1 ust. 4 Statutu zapisano, że nadzór nad MCK sprawuje Prezydent Miasta. Tymczasem, jak wskazuje organ nadzoru, zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych (m.in. NSA i WSA), ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie przewiduje sprawowania nadzoru nad instytucją kultury przez organ wykonawczy JST. Instytucja kultury jako samorządowa osoba prawna nie podlega nadzorowi prezydenta.
Nieokreślenie trybu powoływania dyrektora
W § 5 ust. 2 wskazano, że dyrektora powołuje i odwołuje Prezydent Miasta „w trybie przewidzianym ustawą”. To sformułowanie jest – zdaniem urzędu – zbyt ogólne. Ustawa z 1991 r. przewiduje trzy możliwe tryby powoływania dyrektorów (konkurs obligatoryjny, konkurs fakultatywny, bez konkursu). Rada Miasta powinna wskazać w statucie, który z tych trybów dotyczy MCK. Brak tej informacji oznacza brak określenia sposobu powołania dyrektora.
Rada Programowa jako organ fakultatywny
W § 6 ust. 1 zapisano, że dyrektor może powołać Radę Programową. Tymczasem zgodnie z art. 13 ust. 2 pkt 3 ustawy o działalności kulturalnej statut musi określać organy doradcze i sposób ich powoływania. WSA w Gliwicach wskazał, że istnienie organu doradczego w instytucji kultury nie jest fakultatywne. Dodatkowo, statut przyznał temu organowi także kompetencje opiniodawcze, co – zdaniem wojewody – wykracza poza ustawowe upoważnienie.
Wadliwy sposób powoływania Rady Programowej
W § 6 ust. 3 zapisano, że Rada Programowa jest powoływana przez dyrektora „w uzgodnieniu z Organizatorem”, który desygnuje jednego członka. To zdaniem nadzoru zbyt daleko idąca ingerencja organizatora w działalność instytucji kultury – jednostki samodzielnej organizacyjnie i finansowo. Ustawodawca nie przewidział dla organizatora prawa do wpływania na skład organów doradczych.
Wojewoda Lubuski wezwał Radę Miasta do pisemnego ustosunkowania się do wskazanych nieprawidłowości do 15 kwietnia 2025 r. Jak wskazano brak odpowiedzi w terminie będzie skutkował skierowaniem sprawy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp., celem uchylenia przepisów naruszających prawo. Nie wiemy czy Rada Miasta ustosunkowała się do wniosku Wojewody, ale wystąpimy w tej sprawie o udzielenie informacji publicznej.