Sąd administracyjny potwierdził, że zasięgnięcie opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych w sprawie zamiaru odwołania dyrektora instytucji kultury to bezwzględny obowiązek organizatora.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 10 września 2025 r. stwierdził w całości nieważność zarządzenia Wójt Gminy Jerzmanowa Anny Obolewicz z 25 lutego 2025 r. w sprawie odwołania Barbary Reszczyńskiej. ze stanowiska dyrektorki Gminnego Centrum Kultury. Kluczową przyczyną uwzględnienia skargi okazało się istotne naruszenie prawa administracyjnego przez Wójta w zakresie przeprowadzenia wymaganych prawem konsultacji ze środowiskiem kultury. Orzeczenie jest nieprawomocne.
Wójt Gminy Jerzmanowa odwołał Barbarę Reszczyńską przed upływem okresu powołania, który miał trwać do 31 grudnia 2029 r.. Jako podstawę odwołania wskazano naruszenie przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem oraz odstąpienie od realizacji umowy w sprawie warunków organizacyjno-finansowych działalności Gminnego Centrum Kultury. Wśród zarzutów znalazły się liczne uchybienia finansowo-księgowe oraz organizacyjne.
Odwołana dyrektorka zaskarżyła zarządzenie wójt do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Zarzuciła organizatorowi instytucji, brak wymaganych art. 15 ust. 1 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej konsultacji zamiaru odwołania ze stanowiska ze związkami zawodowymi oraz stowarzyszeniami zawodowymi i twórczymi właściwymi ze względu na rodzaj prowadzonej działalności.
Wójt Gminy Jerzmanowa Anna Obolewicz ograniczyła się do zamieszczenia wniosku o wydanie opinii wyłącznie w Biuletynie Informacji Publicznej gminy oraz na tablicy ogłoszeń w budynku urzędu. W odpowiedzi na skargę Wójt argumentowała, że BIP stanowi publiczną i transparentną platformę, do której dostęp mają wszyscy zainteresowani.
Sąd uznał, że taki sposób realizacji obowiązku konsultacyjnego jest niedopuszczalny i stanowi o pozorności działań. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że wójt powinien podjąć próby poszukiwania stowarzyszeń właściwych ze względu na rodzaj działalności instytucji kultury, np. poprzez zwrócenie się do nich bezpośrednio, a także mógł poprosić samą instytucję kultury o wskazanie takich podmiotów. Jak wskazał sąd, nie można oczekiwać, że stowarzyszenia twórcze i zawodowe z terenu gminy, powiatu czy województwa będą na bieżąco kontrolować BIP gminy pod kątem możliwości odwołania dyrektora instytucji kultury. Intencją ustawodawcy jest, aby to organ zwracał się o opinię bezpośrednio do stowarzyszeń, a nie by to stowarzyszenia samodzielnie poszukiwały informacji w BIP.
Jak podkreślił sąd, proces opiniowania jest obligatoryjny i musi być skierowany do podmiotów powiązanych z instytucją kultury przez rodzaj jej działalności, przynajmniej tych, które z nią współpracowały. Sąd podkreślił, że choć opinie stowarzyszeń nie są wiążące dla organizatora, to pominięcie działań konsultacyjnych stanowi istotne naruszenie prawa, które skutkuje stwierdzeniem nieważności zarządzenia. W konsekwencji, WSA we Wrocławiu stwierdził nieważność zaskarżonego zarządzenia wójta w całości. Wyrok jest nieprawomocny.
Na fot. Barbara Reszczyńska (archiwum prywatne)