Organizator odwołał dyrektora instytucji kultury pod pretekstem uchybień formalnych przy powołaniu, do którego doszło… 4 lata temu.
Prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski odwołał dyrektora Miejskiego Domu Kultury Zbigniewa Hendzla. Zarządzenie w tej sprawie z 31 maja 2022 r. nie jest jeszcze dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, ale o decyzji prezydenta poinformowały 1 czerwca 2022 roku lokalne portale: bielsko.biala.pl oraz bielskirynek.pl. W lakonicznym oświadczeniu przesłanym do mediów urząd miasta poinformował, że dyrektor został odwołany “ze względu na błędy formalno-prawne, które miały miejsce przy jego powołaniu na to stanowisko”. Odwołany dyrektor nie komentuje sprawy.
Jak ustalili lokalni dziennikarze błędy, na które powołuje się urząd, miały dotyczyć braku zasięgnięcia opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych w sprawie zamiaru powołania Zbigniewa Hendzla na dyrektora MDK. Obowiązek zasięgania opinii wynika z przepisów Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
Decyzja jest kuriozalna, bo powołanie nastąpiło blisko 4 lata temu, tj. we wrześniu 2018 roku. Warto jednak zauważyć, że Zbigniew Hendzel został powołany nie przez przez prezydenta Jarosława Klimaszewskiego a przez jego poprzednika Jacka Krywulta.
Czy jednak nagłe olśnienie urzędników jest wystarczającą i legalną przesłanką do odwołania dyrektora? Moim zdaniem nie. Zgodnie z art. 15 ust. 6 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej dyrektor samorządowej instytucji kultury powołany na czas określony może być odwołany przed upływem tego okresu tylko w bardzo określonych przypadkach, tj.: na własną prośbę, z powodu choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków, z powodu naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem, w przypadku odstąpienia od realizacji umowy określającej warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz program jej działania oraz w przypadku przekazania państwowej instytucji kultury jednostce samorządu terytorialnego. Żaden przepis ustawy nie wskazuje “błędów formalno-prawnych” przy powołaniu jako przesłanki do odwołania. To oznacza, że do odwołania Zbigniewa Hendzla najprawdopodobniej doszło niezgodnie z prawem.
To nie jedyny wątek tej sprawy. Bartłomiej Kawalec z portalu bielsko.biala.pl zadaje w swoim artykule pytania o ważność powołania dyrektora oraz decyzji przez niego podejmowanych. W mojej opinii, pomimo uchybień Zbigniew Hendzel został skutecznie powołany na dyrektora MDK w Bielsku-Białej i był pełnoprawnym dyrektorem instytucji umocowanym do kierowania nią i podejmowania decyzji w jej imieniu. Zwłaszcza, że przez blisko 4 lata był traktowany przez prezydenta Jarosława Klimaszewskiego jako dyrektor instytucji.
Warto w tym miejscu przywołać analogię do sytuacji, w której znaleźli się niektórzy dyrektorzy instytucji kultury powołani na stanowiska na czas nieokreślony przed 1 stycznia 2012 r. Pomimo, że nowelizacja ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej powodowała wygaśnięcie powołań, to w wielu przypadkach dyrektorzy pozostawali na stanowiskach bez formalnego powołania na czas określony, czego wymagały nowe przepisy. Jak w wielu przypadkach stwierdzały sądy administracyjne dyrektorzy, którzy pozostali na stanowiskach bez formalnych powołań, poprzez dopuszczenia do kierowania instytucją byli powoływani na stanowiska w sposób dorozumiany (konkludentny). To zaś oznaczało, że do ich odwołania, pomimo uchybień formalnych związanych z powołaniem, należało stosować przepisy art. 15 ust. 6 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, zgodnie z którym dyrektor instytucji kultury może zostać odwołany wyłącznie na podstawie przesłanek określonych w ustawie.