Sytuacja z życia wzięta… Rada miejska obniżyła dotację podmiotową bibliotece. Cięcia budżetowe oznaczają m. in. konieczność likwidacji filii biblioteki. Czy dyrektor może odwołać się od decyzji organizatora na przykład do sądu administracyjnego?
Niestety nikt nie ma kompetencji podważenia czy zmiany decyzji rady o wysokości dotacji dla instytucji kultury. Co oznacza, że pod względem formalnym, rada ma prawo ustalić dotację w dowolnej wysokości.
Samodzielność finansowa gwarantowana Konstytucją
Potwierdzają to sądy administracyjne, w tym np. Wyrok NSA z dnia 7 marca 2013 r. (sygn. akt II GSK 1374/11). Można w nim przeczytać m. in., że dążenie pracowników (czy innych osób) „do uzyskania pośrednio korzystnych dla nich zapisów uchwały budżetowej dotyczących środków na działalność stanowi wyłącznie interes faktyczny, który występuje wówczas, gdy określony podmiot jest wprawdzie zainteresowany sposobem uregulowania danej kwestii, nie może jednak wykazać naruszenia przepisu prawa powszechnie obowiązującego, dotyczącego jego sytuacji prawnej”. To oznacza, że nie daje to tytułu prawnego do zaskarżenia uchwały. Można zakwestionować legalność uchwały, ale jej treści, tj. w tym przypadku kwot dotacji już nie.
Dalej sąd stwierdza, że żadna z norm prawnych „nie daje osobom trzecim prawa do żądania udzielania dotacji w określonej wysokości” a ponadto „w kompetencji sądu administracyjnego mieści się jedynie badanie zgodności z prawem samego umieszczenia bądź nie umieszczenia konkretnych kwot dochodów i wydatków zawartych w uchwale budżetowej, a nie rozpatrywanie zasadności określenia ich wysokości. Odmienne stanowisko naruszałoby konstytucyjnie gwarantowaną samodzielność finansową jednostki samorządu terytorialnego.”
Czy dyrektor może zlikwidować filię?
Natomiast w związku z tym, że mamy do czynienia z biblioteką, to żeby zlikwidować filię… potrzeba uchwały rady.
W przypadku każdej innej instytucji kultury kształtowanie struktury organizacyjnej jest wyłączną kompetencją dyrektora, którą realizuje on nadając regulamin organizacyjny. Organizator instytucji kultury jedynie opiniuje projekt tego dokumentu a opinia nie jest dla dyrektora wiążąca. Jednak w przypadku bibliotek jest inaczej, ponieważ zgodnie z ustawą o bibliotekach (art. 11) statut biblioteki musi określać m. in. lokalizację filii oraz oddziałów biblioteki.
W tej sytuacji dyrektor biblioteki powinien wystąpić do organizatora o zmianę statutu biblioteki poprzez usunięcie zapisów dot. lokalizacji niektórych filii w związku z obniżeniem dotacji podmiotowej. Moim zdaniem formalnie nie ma nawet innej możliwości. To spowoduje, że samorząd będzie musiał skonfrontować się z konsekwencjami własnej decyzji. To może otworzyć przestrzeń do dyskusji. Bo inaczej dyskutuje się nad tabelkami a inaczej o tym, które filie trzeba przeznaczyć do likwidacji.