Z cyklu „z życia wzięte”. Dyrektor instytucji kultury długotrwale zachorował. Po upływie 182 dni zwolnienia wójt poinformował dyrektora o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia. Czy miał do tego prawo?
Sprawa dotyczy dyrektora jednego z gminnych ośrodków kultury na Dolnym Śląsku. Wójt informując go o rozwiązaniu stosunku pracy powołał się na art. 53 par. 1 pkt 1 lit. b Kodeksu pracy. Przepis ten umożliwia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika. Czy jednak możliwe jest jego zastosowanie w stosunku do dyrektora instytucji kultury?
Moim zdaniem nie. Pismo, które otrzymał dyrektor, w mojej opinii jest bezprawne i jako takie nieskuteczne. Uważam, że w tej sytuacji dyrektor, nie został w sposób przewidziany prawem odwołany ze stanowiska, a stosunek pracy łączący go z instytucją kultury nie został przerwany. Pismo podpisane przez wójta nie jest aktem odwołania dyrektora instytucji kultury i nie spełnia wymogów Ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz Kodeksu postępowania administracyjnego.
W tym miejscu należy przypomnieć, że dyrektora samorządowej instytucji kultury można odwołać wyłącznie zgodnie z art. 15 ust. 6 Ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Możliwość odwołania dyrektora instytucji kultury nie została pozostawiona swobodnej decyzji organizatora, bowiem akt odwołania może zostać wydany jedynie w przypadkach wskazanych w tym przepisie. To oznacza, że każda inna przyczyna, jak i inna podstawa prawna czy forma rozwiązania stosunku pracy jest niezgodna z prawem. Co ważne, dotyczy to również dyrektorów powołanych na czas określony przed 1 stycznia 2012 r. Potwierdzają to liczne orzeczenia sądów administracyjnych.
Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 1. Ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej organizator może odwołać dyrektora instytucji kultury po zasięgnięciu opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Z pisma podpisanego przez wójta, którego kopię otrzymałem nie wynika, aby wójt dopełnił tego obowiązku. To również oznacza istotne naruszenie przepisów prawa i stanowi o nieważności podjętej przez wójta czynności prawnej. Również ten pogląd znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądowych.
Oczywiście dyrektora instytucji kultury można odwołać na podstawie art. 15 ust. 6 pkt 2) Ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej tj. z powodu choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków. Jednak w sytuacji, gdy choroba i związana z nią niezdolność do pracy mają charakter przejściowy i nie skutkują trwałym uniemożliwieniem wykonywania obowiązków, odwołanie należy według mnie uznać za niezgodne z prawem.
Zwróciłem się do wójta z listą pytań dotyczących opisanej sytuacji. Gdy otrzymam odpowiedź niezwłocznie o tym poinformuję.