Portal oko.press opublikował projekt nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, który miał powstać w ramach Ogólnopolskiej Konferencji Kultury. Projekt zawiera wiele korzystnych dla instytucji kultury propozycji. Jeden z zapisów wzbudził jednak poważne kontrowersje.
Projekt nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej opublikowany przez oko.press miał zostać opracowany przez Zespół Ekspertów Ogólnopolskiej Konferencji Kultury (OKK). Projekt przewiduje m. in. wzmocnienie autonomii instytucji kultury, zwiększenie zakresu obowiązków organizatora wobec instytucji a także prawo do opiniowania zmian w statucie instytucji przez dyrektora, związki zawodowe i organy doradcze.
Autorzy projektu proponują też zmiany dotyczące powoływania dyrektorów instytucji kultury. Oprócz konkursu oraz powołania bez przeprowadzania konkursu projekt przewiduje również powoływanie dyrektorów w trybie tzw. negocjacji z mistrzem. Według projektu organizator miałby obowiązek nie później niż na 9 miesięcy przed upływem kadencji dotychczasowego szefa instytucji wskazać sposób wyboru dyrektora. O sposobie wyboru organizator informowałby związki zawodowe działające w instytucji, stowarzyszenia zawodowe i twórcze, radę artystyczno-programową oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Związki zawodowe, stowarzyszenia oraz rada artystyczno-programowa miałyby 30 dni na wyrażenie opinii dot. zaproponowanego trybu powołania dyrektora. Natomiast Minister miałby prawo wyrażenia sprzeciwu wobec zamiaru powołania dyrektora bez przeprowadzania konkursu lub w trybie negocjacji z mistrzem. “Veto” Ministra oznaczałoby konieczność ogłoszenia konkursu. Sam konkurs miałby być ogłaszany na 7 miesięcy przed upływem kadencji dotychczasowego dyrektora.
Umieszczony w projekcie zapis dotyczący sprzeciwu Ministra wobec zamiaru powołania dyrektora bez przeprowadzania konkursu lub w trybie negocjacji z mistrzem został mocno skrytykowany przez portal oko.press. Według autora tekstu Witolda Mrozka korzystając z tego uprawnienia minister mógłby „sabotować funkcjonowanie każdej instytucji kulturalnej w Polsce działającej nie po jego myśli” oraz „blokować przedłużanie kadencji i powoływanie bez konkursu (mistrzów) – artystów czy menedżerów kultury, których samorząd chciałby zatrudnić”.
Tymczasem pod obrady Sejmu trafił inny projekt nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (o czym informowaliśmy kilka dni temu). Projekt ten powstał na początku roku w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego niezależnie od prac OKK. Był konsultowany m. in. ze stowarzyszeniami zawodowymi i twórczymi. Pełną ścieżkę legislacyjną można prześledzić na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ten oraz powiązany z nim projekt rozporządzenia nie przewiduje prawa „veta” dla Ministra a w niektórych rozwiązaniach idzie dalej jeśli chodzi i transparentność procesu powołania dyrektora niż projekt OKK. Jeśli zostanie przejęty w wersji zaproponowanej przez Ministerstwo, to część projektu OKK stanie się bezprzedmiotowa. Jaki będzie ostateczny kształt noweli i czy przenikną do niej kontrowersyjne zapisy z projektu OKK zapewne wkrótce się przekonamy.