Prowadzisz bloga, przygotowujesz projekty graficzne, zajmujesz się rękodziełem, produkujesz własne wino lub okazjonalnie sprzedajesz coś przez Internet? A może do tego jesteś dyrektorem instytucji kultury i podlegasz zakazowi prowadzenia działalności gospodarczej? Sprawdź co musisz zrobić, żeby legalnie sprzedawać wytwory Twojej pracy.
Jeśli prowadzisz lub chcesz prowadzić działalność w niewielkiej skali, możesz skorzystać z możliwości prowadzenia działalności nierejestrowej, zwanej też nierejestrowaną. Działalność nierejestrowa, ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Dlatego, żeby ją prowadzić, nie trzeba mieć wpisu w rejestrze CEIDG, czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Działalność nierejestrowa (nierejestrowana lub nieewidencjonowana) to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych. Taka działalność nie wymaga rejestracji firmy.
Możesz prowadzić działalność nierejestrową:
- jeżeli przychody z twojej działalności nie przekroczą 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, czyli w 2023 roku:
- od 1 stycznia do 30 czerwca, w żadnym miesiącu nie przekroczą 1745 zł
- od 1 lipca do 31 grudnia, w żadnym miesiącu nie przekroczą 1800 zł
Minimalne wynagrodzenie w 2023 roku wynosi:
- od stycznia 2023 roku – 3490 zł brutto
- od lipca 2023 roku – 3600 zł brutto.
- w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywałeś lub nie wykonywałaś działalności gospodarczej.
Możesz prowadzić działalność nierejestrową, nawet jeśli masz zarejestrowaną firmę, ale jej działalność w ostatnich 60 miesiącach była zawieszona. Co do zasady, zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej liczone jest jak jej niewykonywanie.
Przepisy przewidują jeden wyjątek od wymogu niewykonywania działalności gospodarczej w ostatnich 60 miesiącach. Osoba fizyczna może wykonywać działalność nierejestrową, nawet jeżeli pomiędzy 30 kwietnia 2013 roku a 29 kwietnia 2018 roku wykonywała działalność gospodarczą, pod warunkiem że:
- pomiędzy 30 kwietnia 2017 roku a 29 kwietnia 2018 roku nie była wpisana do CEIDG
- jej wpis do CEIDG został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 roku.
W praktyce oznacza to, że jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana poza granicami Polski, to nie ma to wpływu na prawo do wykonywania działalności nierejestrowej w Polsce.
Czy dyrektor instytucji kultury może prowadzić działalność nierejestrowaną?
Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie posiada własnej definicji działalności gospodarczej i nie odwołuje się w tym zakresie także do innych aktów prawnych. Dlatego w tym przypadku stosuje się ustawę – Prawo przedsiębiorców.
Działalność nierejestrowa nie jest uznawana za działalność gospodarczą ze względu na określony poziom przychodów. Dlatego też nie odnoszą się do niej przepisy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
W związku z tym osoby objęte zakazem prowadzenia działalności, w tym urzędnicy oraz dyrektorzy instytucji kultury mogą wykonywać działalność nierejestrową.
Obowiązki związane z działalnością nierejestrową
Od momentu podjęcia działalności nierejestrowej masz obowiązek:
- prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży
- rozliczać przychody z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej
- przestrzegać praw konsumentów
- wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.
Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, jesteś „przedsiębiorcą” w świetle prawa cywilnego.
Oznacza to, że w relacjach z konsumentami jesteś traktowany jako przedsiębiorca i masz z tego tytułu obowiązki związane z reklamacją, zwrotem, czy naprawą. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.
Działalność nierejestrowa a składki na ZUS
Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową i jednocześnie świadczysz usługi – wykonujesz umowę o świadczenie usług albo umowę zlecenia – to podlegasz ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. Podmiot zawierający z tobą taką umowę (zleceniodawca) pełni wtedy obowiązki płatnika składek i ma obowiązek w ciągu 7 dni dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego i opłacać składki ZUS. W takiej sytuacji bardziej racjonalne wydaje się zawarcie „zwykłej” umowy zlecenia i nie rozliczanie wykonanej pracy w ramach działalności nierejestrowej.
Od tej zasady istnieją wyjątki. Na przykład jeśli jesteś studentem, który nie ukończył 26 lat i wykonujesz zlecenie, to nie podlegasz obowiązkowym ubezpieczeniom i zleceniodawca nie musi odprowadzać składek ZUS.
Jeśli nie świadczysz usług, a sprzedajesz własnoręcznie wykonane produkty, na przykład figurki lub ozdoby, to w związku z taką działalnością nie masz obowiązku opłacania składek społecznych ani zdrowotnych (nie świadczysz pracy i nie podlegasz ubezpieczeniom z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej).
Na podstawie Biznes.gov.pl opracował Paweł Kamiński
Chcesz wiedzieć więcej? Zamierzasz sprzedawać swoje produkty w ramach działalności nierejestrowej? Kup ebooka lub papierową wersję poradnika “Jak sprzedawać bez rejestrowania firmy?”
