Połączenie łódzkich instytucji kultury

Łódzki samorząd zamierza dokonać połączenia instytucji kultury. Zaplanowaną operację nazywa „sieciowaniem” i twierdzi, że będzie ona odpowiedzią na „zmiany sposobu odbierania kultury spowodowane pandemią COVID-19”.

Władze Łodzi ogłosiły dziś plany połączenia miejskich instytucji kultury. Połączone ze sobą mają być: Akademicki Ośrodek Inicjatyw Artystycznych i Łódzkie Centrum Wydarzeń oraz pięć domów kultury: Bałucki Ośrodek Kultury, Centrum Kultury Młodych, Ośrodek Kultury „Górna”, Poleski Ośrodek Sztuki oraz Widzewskie Domy Kultury. Z komunikatu wynika, że powstaną dwie nowe instytucje – jedna z połączenia AOIA i ŁCW a druga z połączenia domów kultury.

– Celem połączenia jest zwiększenie efektywności działań realizowanych w obszarze kultury na poziomie lokalnych społeczności, co dla mieszkańców przełoży się na lepszą dostępność do uczestnictwa w kulturze oraz efektywniejsze wykorzystywanie potencjału kulturowego i kreatywnego w Łodzi – czytamy w komunikacie urzędu miasta. Według łódzkich urzędników połączenie to także „odpowiedź na zmiany sposobu odbierania kultury spowodowane pandemią COVID-19.”

Jako przykład udanej centralizacji w kulturze łódzcy urzędnicy wskazują utworzenie kilka lat temu Miejskiej Biblioteki w Łodzi, która powstała z połączenia pięciu bibliotek dzielnicowych.

„Nie czas na zwolnienia i redukcje etatów”

Co ciekawe łączenie instytucji kultury, które oznacza ich formalną likwidację a następnie powołanie nowej instytucji w ich miejsce, przedstawiciele miasta nazywają „sieciowaniem”.

– Do projektu sieciowania zamierzamy podejść starannie i stopniowo.” – zapewniła wiceprezydent. Już dziś, chciałabym zaprosić do rozmowy wszystkich, którym zależy na Łodzi, jako mieście kultury. Pierwsze spotkania z dyrektorami domów kultury już się odbyły – z ogromną uwagą wysłucham mieszkańców i aktywistów łódzkich – powiedziała wiceprezydent Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka.

– Jednocześnie, pragnęłabym uspokoić, że nie jest to czas redukcji etatów i zwolnień w domach kultury – naszym nadrzędnym celem jest uprawnienie zarządzania i podnoszenie jakości oferty kulturalnej – zapewniła wiceprezydent.

Proces połączenia ma przebiegać będzie kilkuetapowo. Po podjęciu uchwał intencyjnych przez Radę Miasta mają ruszyć konsultacje, które rozpoczną się we wrześniu. W grudniu mają zostać podjęte uchwały o połączeniu instytucji i nadaniu statutów. Nowe instytucje mają rozpocząć działalność 1 lutego 2021 r.

Łączenie instytucji w świetle prawa

Zgodnie z art. 18. Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej organizator może dokonać połączenia instytucji kultury lub podziału instytucji kultury. Połączenie instytucji kultury ustawa definiuje jako utworzenie jednej instytucji, w której skład wchodzą załogi i mienie należące do instytucji podlegających połączeniu. Aby połączyć instytucje organizator musi na 3 miesiące przed wydaniem aktu o połączeniu lub podziale instytucji kultury, tj. uchwały organu stanowiącego, podać do publicznej wiadomości informację o zamiarze i przyczynach takiej decyzji.

Co z pracownikami łączonych instytucji?

Z dniem wpisu do rejestru nowo utworzonej instytucji kultury organizator wykreśla z rejestru instytucje kultury, które uległy połączeniu. Jednak pracownicy łączonych instytucji kultury stają się pracownikami instytucji kultury powstałej w wyniku połączenia i zachowują uprawnienia wynikające ze stosunku pracy.

Co z dyrektorami po połączeniu?

Powyższa zasada nie dotyczy jednak dyrektorów łączonych instytucji. Połączenie instytucji kultury jest de facto odrębną od likwidacji formą zakończenia bytu instytucji kultury. Fakt, iż instytucje podlegające łączeniu zostają wykreślone z rejestru instytucji kultury stanowi prostą konsekwencję zakończenia ich bytu prawnego. W takiej sytuacji organizator musi przeprowadzić postępowanie mające na celu wyłonienie dyrektora nowo powstałej instytucji, tj. ogłosić konkurs lub powołać dyrektora bez konkursu.

Czy dyrektorem nowej instytucji może zostać dyrektor jednej z łączonych instytucji?

W świetle powyższego może, ale nie musi. W sytuacji utworzenia nowej instytucji w wyniku połączenia nie można przyjąć, że akt powołania na dyrektora jednej z łączonych instytucji kultury stanowi podstawę dla sprawowania obowiązków dyrektora instytucji powstałej w wyniku ich połączenia. Powołanie nie obejmuje bowiem podmiotu utworzonego w wyniku łączenia. Dyrektor jednej z instytucji nie staje się automatycznie dyrektorem tworzonego podmiotu. Musi on zostać powołany zgodnie ze stosownymi przepisami ustawy. Oznacza to również, że dyrektorem nowej instytucji wcale nie musi zostać jeden z dotychczasowych dyrektorów łączonych instytucji.

Co ważne dyrektorzy łączonych instytucji formalnie nie mają żadnej formalnej gwarancji pracy w nowym podmiocie, nawet jeśli zapewnia ich o tym organizator. Wszelkie decyzje kadrowe są bowiem kompetencją dyrektora nowo utworzonej instytucji a nie organizatora. Oznacza to, że w przypadku łódzkich domów kultury ich dyrektorzy mogą, ale nie muszą zostać np. kierownikami w strukturze nowej instytucji. Zresztą jej określenie również jest kompetencją dyrektora a nie organizatora.

Więcej na temat łączenia instytucji oraz kompetencji organizatora i dyrektora dowiesz się z książki „Samorządowa instytucja kultury. Instrukcja obsługi”.