Nie każdy wydatek instytucji kultury, która jest płatnikiem VAT, musi być rozliczany z zastosowaniem tzw. prewspółczynnika. Prawnicy z EY podpowiadają jak instytucje kultury mogą zyskać możliwość odliczenia podatku w większym zakresie niż obecnie i zgodnie z przepisami ustawy o VAT.
Przepisy wprowadzające obowiązek stosowania prewspółczynnika VAT obowiązują już od 2016 r., jednak ich właściwa interpretacja i zastosowanie pozostają nadal dużym wyzwaniem dla instytucji kultury. Sytuacji nie poprawiają niekorzystne interpretacje wydawane obecnie przez władze skarbowe, ani też dopiero kształtujące się i nie do końca jeszcze jednolite podejście sądów administracyjnych. Co należy więc zrobić żeby zapewnić sobie bezpieczeństwo rozliczeń VAT ale też skorzystać z prawa do odliczenia podatku w zakresie zgodnym z ustawą o VAT?
Instytucje kultury realizują szereg istotnych działań w ramach swojej działalności statutowej. Jednocześnie, prowadzą one działalność gospodarczą np. sprzedając bilety wstępu. Tym samym, mogą prowadzić działalność podlegającą opodatkowaniu VAT oraz pozostającą poza zakresem opodatkowania, i w konsekwencji zostać objęte obowiązkiem stosowania prewspółczynnika VAT przy odliczaniu podatku.
Czy instytucje kultury mają obowiązek stosowania prewspółczynnika?
Instytucje kultury mogą uznać, że nowe obowiązki ich nie dotyczą. Jednak, kontynuowanie odliczania całości podatku VAT bez odpowiedniego zabezpieczenia wiąże się ze znacznym ryzykiem powstania zaległości podatkowych oraz odpowiedzialności karnoskarbowej.
Rozliczając VAT należy sprawdzić czy w przypadku danej instytucji, biorąc pod uwagę jej specyfikę, konieczne jest stosowanie prewspółczynnika. Oznacza to weryfikację:
-
jakiego rodzaju działalność statutowa jest prowadzona (zakres obowiązków statutowych) oraz
-
jakiego rodzaju wydarzenia mogące budzić wątpliwości organów skarbowych organizowane są przez instytucję – w praktyce może to objąć całą gamę działań od wydawania bezpłatnych wejściówek dziennikarzom, poprzez organizację różnorodnych bezpłatnych wydarzeń (Noc Muzeów, bezpłatne koncerty, warsztaty dla zainteresowanych) aż po wydawanie bezpłatnych biletów określonym grupom osób.
Zgromadzone informacje powinny posłużyć do oceny:
-
jakie są argumenty przemawiające za niestosowaniem prewspółczynnika, a w szczególności czy organizowane wydarzenia, nawet jeśli służą wypełnieniu celów statutowych, mogą być jednocześnie potraktowane jako wykonywane w ramach działalności gospodarczej;
-
jaki jest poziom ryzyka związany z brakiem zastosowania prewspółczynnika w danym przypadku;
-
czy zasadne byłoby zastosowanie alternatywnej metody kalkulacji prewspółczynnika;
-
jakie są możliwości zabezpieczenia w tym zakresie.
Uwaga! Obecna praktyka podatkowa dotycząca obowiązku stosowania prewspółczynnika na poziomie interpretacji podatkowych nie jest korzystna. Co więcej w odpowiedzi na interpelację poselską z dnia 4 czerwca 2018 r., Minister Finansów stwierdził m.in.. że „w przypadku braku możliwości przyporządkowania wydatków poniesionych na organizację Nocy Muzeów w całości do czynności opodatkowanych VATem w ramach działalności gospodarczej, muzeum (…) powinno stosować prewspółczynnik”.
Ile podatku VAT można odliczyć?
Z naszych doświadczeń wynika, że nawet w przypadku uznania, że prewspółczynnik jest konieczny, istotne jest odpowiednie przyporządkowanie dokonywanych zakupów. Prewspółczynnik bowiem bywa stosowany pomimo możliwości przypisania określonych zakupów do działalności gospodarczej, co może skutkować niekorzystnym ograniczeniem odliczanego podatku VAT.
Instytucje kultury powinny przeprowadzić kompleksową analizę rozliczeń VAT w celu zbadania możliwości zmniejszenia liczby transakcji objętych prewspółczynnikiem. W takim celu konieczne jest:
-
określenie kategorii realizowanych wydatków, w tym wydatków o charakterze ciągłym oraz
-
ich związku z realizowanymi wydarzeniami (związek jedynie z wydarzeniami dającymi prawo do odliczenia, związek jedynie z wydarzeniami niedającymi prawa do odliczenia, związek z obydwoma kategoriami).
Często zdarza się ze wydatki, które powinny dawać pełne prawo do odliczenia rozliczane są prewspółczynnikiem. Przykładem może być instytucja kultury promująca różne rodzaje wydarzeń i stosująca prewspółczynnik do wydatków na wszystkie działania promocyjne, w tym także promujące jedynie biletowane wydarzenia.
Na tej podstawie, należy wyodrębnić bezpieczne kategorie wydatków (w przypadku których odliczenie nie powinno być kwestionowane) i takie w odniesieniu do których może być konieczne zabezpieczenie. Dzięki temu instytucje kultury mogą zyskać możliwość odliczenia podatku w większym zakresie niż obecnie i zgodnie z przepisami ustawy o VAT.
Dana metodologia alokacji może być stosowana już do wydatków ponoszonych od 2016 r. – co ważne, w przepisach prawa podatkowego przewidziane są instrumenty prawne służące odzyskaniu VAT, który nie został odliczony w przeszłości.
Mamy nadzieję, że przedstawione powyżej możliwości spotkają się z Państwa zainteresowaniem. Zachęcamy do kontaktu!
Joanna Perzanowska-Kuśnierek, Zespół Podatków Pośrednich, EY
Tel: +48 508 018 386 | mail: Joanna.Perzanowska-Kusnierek@pl.ey.com
Bartosz Czerwiński, Zespół Postępowań Podatkowych i Sądowoadministracyjnych, EY
Tel: +48 519 033 789 | mail: Bartosz.Czerwinski@pl.ey.com