Ministerstwo Finansów uważa, że przyznanie automatycznego prawa do “trzynastek” pracownikom zatrudnionym w państwowych i samorządowych instytucjach kultury budzi istotne wątpliwości, może zaburzyć przejrzystość finansów publicznych, ale także stanowić naruszenie porządku instytucjonalnego, który jest podstawą do prowadzenia gospodarki finansowej państwa w sposób przejrzysty, rzetelny i efektywny.
– W mojej ocenie, uwzględniając zakres podmiotowy jednostek objętych ustawą z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym (…), cel ustanowienia tej ustawy zdefiniowany w uzasadnieniu do jej projektu, jak również status, formę organizacyjno-prawną oraz specyfikę instytucji kultury, przyznanie automatycznego prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, tj. do tzw. „13”, pracownikom zatrudnionym w państwowych i samorządowych instytucjach kultury budzi istotne wątpliwości – napisał Wiceminister Finansów Jurand Drop w odpowiedzi na interpelację posłanki Marceliny Zawiszy w sprawie w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, opracowanego w ub. roku przez Stowarzyszenie Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury.
– Obowiązująca ustawa celowo pomija pracowników innych jednostek, gdyż jednostki te, niebędące jednostkami sfery budżetowej, prowadzą samodzielną gospodarkę finansową i we własnym zakresie decydują o przeznaczeniu środków finansowych pozostających w ich dyspozycji – twierdzi wiceminister.
– Wynagrodzenia dla pracowników państwowej sfery budżetowej, są odzwierciedlone w załączniku do ustawy budżetowej na dany rok (…), łącznie z kwotą przeznaczoną na tzw. 13-tkę i stanowią limit wydatków, który nie może być przekroczony. Natomiast pozostałe jednostki sektora finansów publicznych mają większą swobodę i możliwości w zakresie gospodarowania środkami finansowymi oraz możliwości dokonywania zmian w planie finansowym w trakcie roku – czytamy w odpowiedzi na interpelację.
– Zgodnie z art. 27 ust. 1, 3-4 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 87), instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania. Podstawą gospodarki finansowej instytucji kultury jest plan finansowy ustalony przez dyrektora, z zachowaniem wysokości dotacji organizatora, sporządzany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych – pisze wiceminister Jurand Drop.
– Warto również zwrócić uwagę, że rozwiązania w zakresie wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników instytucji kultury już obecnie funkcjonują w przestrzeni prawnej. W niektórych instytucjach kultury zostały określone odpowiednie regulacje w zakładowych przepisach płacowych, np. regulaminach wynagradzania, przyznające pracownikom prawo do dodatkowego wynagrodzenia, np. jako nagrody rocznej w wysokości 8,5% z tworzonego w ramach posiadanych środków – funduszu nagród, tj. świadczenia odpowiadającego tzw. 13-tce wypłacanej pracownikom sfery budżetowej. Tym samym, należy uznać, że brak takiego umocowania ustawowego, nie przesądza o pozbawieniu pracowników instytucji kultury, w ramach dotychczas posiadanych środków przeznaczonych na wynagrodzenia, prawa do przyznania podobnego świadczenia na wzór „13”, na mocy obecnych zasad wynagradzania stosowanych w omawianych podmiotach – czytamy w odpowiedzi na interpelację.
Według podsekretarza należy też mieć na uwadze, że przychylenie się do rozwiązań proponowanych w poselskim projekcie przedmiotowej ustawy, dotyczących uznania – w drodze wyjątku – instytucji kultury jako jednostek budżetowych (poprzez objęcie ich zakresem podmiotowym ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym) mogłoby być uznane za przejaw nierównego traktowania w stosunku do innych jednostek sektora finansów publicznych, które – z uwagi na formę organizacyjno–prawną – nie podlegają przepisom ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. – Poza tym przyjęcie takiego rozwiązania, mogłoby powodować roszczenia kolejnych grup pracowniczych/jednostek spoza sfery budżetowej, o uznanie ich statusu – w drodze wyjątku – jako zaliczanych do tej sfery. Takie działanie nie tylko zaburza przejrzystość finansów publicznych, ale także stanowi naruszenie przyjętego w ustawie o finansach publicznych porządku instytucjonalnego, który jest podstawą do prowadzenia gospodarki finansowej państwa w sposób przejrzysty, rzetelny i efektywny – stwierdza wiceminister.
Dalej Jurand Drop zauważa, że “proponowane działania spowodują pogorszenie wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych” i w związku z tym nie będą sprzyjały konsolidacji finansów publicznych, która jest niezbędna w związku z objęciem Polski procedurą nadmiernego deficytu (EDP), czego konsekwencją będzie “zredukowanie przestrzeni dla dodatkowych wydatków publicznych”.