Stowarzyszenie składając skargę np. na decyzję ministra musi się liczyć z kosztami. Sądy nie chcą zwalniać organizacji pozarządowych z kosztów sądowych. Przekonało się o tym stowarzyszenie zwykłe, które zaskarżyło postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wpisu do rejestru zabytków.
Stowarzyszenie wystąpiło o zwolnienie z kosztów sądowych z uwagi na złą sytuację finansową swoich członków. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił ten wniosek stwierdzając, że nie ma podstaw do jego uwzględnienia.
Sąd uznał, że stowarzyszenie nie wykazało, że z przyczyn od siebie niezależnych nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego. W ocenie sądu, niezasadnym jest zwolnienie stowarzyszenia od kosztów sądowych w sytuacji, gdy po pierwsze samo stowarzyszenie pozbawia się możliwości uzyskania środków finansowych, gdyż rezygnuje ze składek członkowskich z uwagi na złą lub przeciętną sytuację finansową swoich członków, po drugie nie podejmuje innych kroków w celu uzyskania niezbędnych środków finansowych na prowadzenie statutowej działalności.
Stowarzyszenie złożyło zażalenie na to postanowienie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA odrzucił zażalenie i podtrzymał postanowienie WSA o odmowie zwolnienia z kosztów postępowania.
Jak stwierdził NSA skarżące stowarzyszenie nie wykazało, że podjęło czynności zmierzające do zabezpieczenia pieniędzy na pokrycie kosztów wszczętego przez siebie postępowania sądowego.
Zdaniem sądu jeżeli stowarzyszenie zdecydowało o zaskarżeniu do sądu administracyjnego postanowienia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, to powinno liczyć się z obowiązkiem uiszczenia kosztów tego postępowania. Biorąc to pod uwagę powinno zgromadzić na ten cel odpowiednie środki. Jak stwierdził sąd fakt, że stowarzyszenie jest organizacją non profit nie oznacza, że jest zwolnione od zapewnienia środków na prowadzenie swojej działalności. Brak stałego źródła dochodów, głównie pochodzącego ze składek członkowskich, nie może przemawiać za uprzywilejowanym traktowaniem stowarzyszenia przy rozpatrywaniu jego wniosków o przyznanie prawa pomocy.
Ponadto przerzucanie ciężaru funkcjonowania Stowarzyszenia na Państwo przez uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych powoduje, że faktycznie działalność stowarzyszenia finansowana jest ze środków publicznych, a to prowadzi do zaprzeczenia zasady, że Stowarzyszenie prowadzi działalność na bazie własnego majątku.